Η Ηπατίτιδα Β (HBV) είναι ένας από τους πιο επικίνδυνους ιούς που προσβάλλουν το ήπαρ. Προκαλεί σοβαρές παθήσεις όπως κίρρωση και καρκίνο, ενώ υπολογίζεται ότι περισσότερα από 250 εκατομμύρια άτομα ζουν με χρόνια λοίμωξη παγκοσμίως (WHO). Το εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Β, διαθέσιμο από τη δεκαετία του 1980, έχει συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των νέων κρουσμάτων.

Τι συζητείται στις ΗΠΑ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνιστά η πρώτη δόση του εμβολίου Ηπατίτιδας Β να γίνεται αμέσως μετά τη γέννηση μέσα σε 24 ώρες, σε όλα τα νεογνά. Αυτό το μοντέλο «καθολικού εμβολιασμού» έχει στόχο να προστατεύσει όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το αν οι μητέρες τους γνωρίζουν ή όχι ότι είναι φορείς του ιού.

Πρόσφατα, η συμβουλευτική επιτροπή εμβολίων (ACIP) άνοιξε συζήτηση για το αν τα νεογνά από μητέρες αρνητικές στον ιό θα μπορούσαν να ξεκινούν το εμβόλιο λίγο αργότερα, στον πρώτο μήνα ζωής. Οι υποστηρικτές αυτής της ιδέας υποστηρίζουν ότι έτσι αποφεύγεται μια «περιττή παρέμβαση» σε βρέφη χαμηλού κινδύνου.

Ωστόσο, πολλοί ειδικοί τονίζουν ότι μια τέτοια αλλαγή ενέχει κινδύνους. Ο ιός της Ηπατίτιδας Β μπορεί να μεταδοθεί εύκολα μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, ενώ πολλές φορές οι ενήλικες δεν γνωρίζουν ότι είναι φορείς. Μια καθυστέρηση στο εμβολιαστικό σχήμα μπορεί να αφήσει τα βρέφη εκτεθειμένα.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, ακολουθείται διαφορετική στρατηγική. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της Ελλάδας:

• Νεογνά μητέρων με Ηπατίτιδα B (HBsAg θετικές):
  Λαμβάνουν την πρώτη δόση του εμβολίου μέσα στις πρώτες 12–24 ώρες από τη γέννηση, μαζί με ειδική ανοσοσφαιρίνη (HBIG). Αυτός ο συνδυασμός προσφέρει σχεδόν 95% προστασία από τη μετάδοση.
• Νεογνά μητέρων χωρίς λοίμωξη (HBsAg αρνητικές):
  Δεν εμβολιάζονται αμέσως, αλλά ξεκινούν το εμβολιαστικό σχήμα στον 2ο μήνα της ζωής, συνήθως στο πλαίσιο του 6-πλού εμβολίου που προστατεύει ταυτόχρονα από περισσότερα νοσήματα.

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα δεν εφαρμόζει το αμερικανικό μοντέλο «καθολικού εμβολιασμού στη γέννηση», αλλά μια στοχευμένη προσέγγιση που εστιάζει περισσότερο στα βρέφη υψηλού κινδύνου.

Γιατί υπάρχει αυτή η διαφορά;

Η διαφορά στρατηγικής έχει να κάνει με την επιδημιολογική εικόνα. Στις ΗΠΑ και σε πολλές χώρες της Ασίας, ο ιός είναι πιο διαδεδομένος στον γενικό πληθυσμό, οπότε η πιθανότητα έκθεσης είναι μεγαλύτερη.

Στην Ελλάδα, τα ποσοστά μόλυνσης είναι χαμηλότερα και εφαρμόζεται προγεννητικός έλεγχος για όλες τις εγκύους, ώστε να εντοπίζονται οι μητέρες που είναι θετικές στον ιό. Αυτό επιτρέπει στοχευμένη προστασία των νεογνών τους με εμβόλιο και ανοσοσφαιρίνη, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά ξεκινούν τον εμβολιασμό λίγο αργότερα.

Είναι το εμβόλιο ασφαλές;

Ναι. Μελέτες δεκαετιών δείχνουν ότι το εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Β είναι εξαιρετικά ασφαλές και αποτελεσματικό. Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι ήπιες, όπως πόνος στο σημείο της ένεσης ή χαμηλός πυρετός. Δεν έχει αποδειχθεί σύνδεση με σοβαρές παθήσεις ή μακροχρόνια προβλήματα (CDC).

Τι σημαίνει αυτό για τους γονείς στην Ελλάδα;

Αν περιμένετε παιδί, να γνωρίζετε ότι:

• Η μητέρα ελέγχεται υποχρεωτικά για Ηπατίτιδα Β κατά την εγκυμοσύνη.
• Αν είναι θετική, το βρέφος θα εμβολιαστεί άμεσα μετά τη γέννηση.
• Αν είναι αρνητική, το παιδί θα ξεκινήσει τον εμβολιασμό στον 2ο μήνα ζωής.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να συζητάτε με τον παιδίατρό σας και να ακολουθείτε το εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Η συζήτηση που έχει ανοίξει στις ΗΠΑ δείχνει πόσο κρίσιμες είναι οι αποφάσεις γύρω από τα εμβόλια. Όμως στην Ελλάδα, η στρατηγική είναι σαφής: άμεση προστασία για τα νεογνά υψηλού κινδύνου και σταδιακή ένταξη όλων των παιδιών στο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Το εμβόλιο της Ηπατίτιδας Β είναι ένα από τα πιο ασφαλή και σωτήρια εργαλεία που διαθέτουμε. Με τη σωστή εφαρμογή του, προστατεύουμε όχι μόνο τα παιδιά μας, αλλά και τη δημόσια υγεία συνολικά.

Ενεργές Πηγές

• Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας – Hepatitis B Fact Sheet
• Politico – Hepatitis B Vaccine Debate in the US
• CDC – Vaccine Safety: Hepatitis B
• Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ελλάδας – Υπουργείο Υγείας