Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες, κυρίως στη μέση ηλικία ή μετά την εμμηνόπαυση, αναζητούν θεραπείες με τεστοστερόνη. Τα social media και διάφορα blogs υπόσχονται περισσότερη ενέργεια, καλύτερη διάθεση και φυσικά, ενίσχυση της σεξουαλικής επιθυμίας. Όμως τι λέει πραγματικά η επιστήμη; Λειτουργεί η τεστοστερόνη για τις γυναίκες ή είναι απλά μια νέα «μόδα ευεξίας»;

Γιατί ζητούν οι γυναίκες τεστοστερόνη;

Η πτώση των οιστρογόνων και άλλων ορμονών μετά την εμμηνόπαυση συχνά συνοδεύεται από:

• μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας,
• κούραση,
• χαμηλή διάθεση,
• αλλαγές στο σώμα και την εικόνα εαυτού.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η τεστοστερόνη προβάλλεται σαν «χαμένο κομμάτι του παζλ» που μπορεί να ξαναδώσει ζωντάνια και σεξουαλικότητα.

Τι δείχνουν οι μελέτες

Σεξουαλική επιθυμία και απόλαυση

Οι πιο ισχυρές αποδείξεις αφορούν γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση που έχουν διαγνωστεί με HSDD (Υποτονική Σεξουαλική Επιθυμία). Μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία με τεστοστερόνη, κυρίως σε μορφή επιθέματος ή κρέμας, μπορεί να βελτιώσει:

• τη σεξουαλική επιθυμία,
• την ικανοποίηση,
• τον οργασμό,
• και τη γενικότερη απόλαυση.

Μια μεγάλη ανάλυση 36 κλινικών μελετών (πάνω από 8.400 γυναίκες) επιβεβαίωσε ότι η τεστοστερόνη μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά σε αυτούς τους τομείς.

2. Μετά από αφαίρεση ωοθηκών

Σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ωοθηκεκτομή, η τεστοστερόνη φάνηκε να βελτιώνει σημαντικά τη σεξουαλική λειτουργία σε σχέση με placebo.

Εκεί που η επιστήμη δεν είναι ξεκάθαρη

Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η χρήση τεστοστερόνης δεν είναι πανάκεια.

• Δεν υπάρχουν ισχυρά δεδομένα για βελτίωση στη διάθεση, την ενέργεια ή τη μνήμη.
• Δεν είναι σαφές αν βοηθά σε γυναίκες που δεν έχουν πρόβλημα με τη σεξουαλική επιθυμία, αλλά ψάχνουν «boost» στην καθημερινότητα.
• Στις περισσότερες χώρες, δεν υπάρχει φάρμακο τεστοστερόνης εγκεκριμένο ειδικά για γυναίκες· έτσι, οι γιατροί τη συνταγογραφούν «off-label».

Πιθανοί κίνδυνοι και παρενέργειες

Η τεστοστερόνη δεν είναι αθώα. Οι πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν:

• ακμή,
• αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο ή στο σώμα,
• αλλαγές στη φωνή,
• αλλαγές στη χοληστερίνη (κυρίως αν λαμβάνεται από το στόμα),
• αβέβαιη επίδραση στο στήθος και την καρδιά μακροπρόθεσμα.

Γι’ αυτό οι ειδικοί τονίζουν: σωστή δόση, σωστή μορφή (κατά προτίμηση διαδερμική) και στενή παρακολούθηση.

Τι λένε οι επιστημονικές εταιρείες

• Η Διεθνής Εταιρεία για τη Μελέτη της Σεξουαλικής Υγείας των Γυναικών (ISSWSH) υποστηρίζει τη χρήση τεστοστερόνης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με HSDD, μετά από ιατρική αξιολόγηση.
• Ένα διεθνές consensus τονίζει ότι η μόνη τεκμηριωμένη ένδειξη είναι η HSDD· όχι γενικά η κόπωση ή η χαμηλή διάθεση.
• Η Ενδοκρινολογική Εταιρεία συνιστά αποφυγή «γενικευμένης» χρήσης, λόγω ανεπαρκών δεδομένων για την ασφάλεια μακροπρόθεσμα.

Τι πρέπει να γνωρίζει κάθε γυναίκα

1. Σωστή διάγνωση πρώτα .Αν η χαμηλή επιθυμία οφείλεται σε στρες, κατάθλιψη, θυρεοειδή ή προβλήματα στη σχέση, η τεστοστερόνη δεν είναι λύση.
2. Δόση και μορφή.Η διαδερμική μορφή (patch, gel, κρέμα) είναι προτιμότερη από τα χάπια.
3. Παρακολούθηση .Τα επίπεδα ορμονών, τα λιπίδια και τυχόν συμπτώματα πρέπει να ελέγχονται τακτικά.
4. Ρεαλιστικές προσδοκίες. Δεν πρόκειται για «μαγικό χάπι», αλλά μπορεί να βελτιώσει συγκεκριμένα προβλήματα στη σεξουαλική λειτουργία.

Η τεστοστερόνη μπορεί να βοηθήσει κάποιες γυναίκες, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση και όταν υπάρχει διαγνωσμένο πρόβλημα χαμηλής σεξουαλικής επιθυμίας. Δεν είναι όμως γενικό «φάρμακο ευεξίας» και δεν στερείται κινδύνων.

Η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται μαζί με γιατρό, με πλήρη ενημέρωση και παρακολούθηση. Η επιστήμη δίνει ελπίδα, αλλά και προειδοποιεί: η τεστοστερόνη δεν είναι για όλες, ούτε για όλα.

Πηγές

1. PubMed – Testosterone for Postmenopausal Women: Meta-analysis
2. NEJM – Testosterone Patch after Oophorectomy
3. ISSWSH – Global Consensus Position Statement
4. Mayo Clinic – Testosterone Not Just for Men
5. Cleveland Clinic Journal of Medicine – Use of Androgens in Women