Ο χορός είναι πολλά περισσότερα από μια απλή μορφή διασκέδασης. Είναι έκφραση, επικοινωνία, ελευθερία, και ένας τρόπος να συνδεθείς ξανά με το σώμα και τον εαυτό σου. Τα τελευταία χρόνια, οι ειδικοί μιλούν όλο και περισσότερο για τη δύναμη του χορού στην ψυχική υγεία και ιδιαίτερα στη διαχείριση της κατάθλιψης. Μέσα από την κίνηση, τη μουσική και την κοινωνική επαφή, ο χορός φαίνεται να μπορεί να αλλάξει όχι μόνο τη διάθεση, αλλά και τη βιοχημεία του εγκεφάλου μας.
Η «χοροθεραπεία», γνωστή διεθνώς ως Dance Movement Therapy (DMT), είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί τη σωματική κίνηση ως τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας. Η βασική της ιδέα είναι πως το σώμα και το μυαλό δεν λειτουργούν ανεξάρτητα. Όταν κινείσαι, απελευθερώνεις συναισθήματα που δύσκολα εκφράζονται με λόγια. Μέσα από τη ροή της μουσικής και του ρυθμού, ο άνθρωπος «ξεμπλοκάρει» εσωτερικές εντάσεις και αρχίζει να βιώνει μια μορφή εσωτερικής κάθαρσης.
Επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο χορός μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Μια φινλανδική μελέτη του 2020 σε 109 άτομα με διάγνωση κατάθλιψης έδειξε πως όσοι συμμετείχαν σε πρόγραμμα 20 συνεδριών χοροθεραπείας παρουσίασαν αισθητή βελτίωση στη διάθεσή τους και μείωση των συμπτωμάτων σε σχέση με όσους ακολούθησαν μόνο την τυπική φροντίδα (Pylvänäinen et al., Frontiers in Psychology). Παρόμοια αποτελέσματα καταγράφηκαν και σε μετα ανάλυση του 2019 που συμπεριέλαβε 351 άτομα εκεί διαπιστώθηκε ότι η χοροθεραπεία ενίσχυσε την ευεξία και μείωσε την καταθλιπτική διάθεση, ιδίως όταν συνδυάστηκε με ψυχολογική υποστήριξη (Koch et al., The Arts in Psychotherapy).
Σε εφήβους, μάλιστα, τα οφέλη είναι εξίσου εντυπωσιακά. Έρευνα του 2005 έδειξε ότι η συμμετοχή σε πρόγραμμα σύγχρονου χορού διάρκειας δώδεκα εβδομάδων όχι μόνο βελτίωσε τη διάθεση, αλλά αύξησε και τα επίπεδα σεροτονίνης, μιας νευροδιαβιβαστικής ουσίας που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και τη σταθερότητα του συναισθήματος (Jeong et al., The Arts in Psychotherapy). Φυσικά, οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν αντικαθιστούν την ιατρική ή ψυχολογική θεραπεία, αλλά δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο χορός μπορεί να λειτουργήσει ως πολύτιμο συμπλήρωμα.
Αναρωτιέσαι ίσως γιατί συμβαίνει αυτό. Ο χορός είναι στην ουσία μια μορφή φυσικής άσκησης και είναι γνωστό πως η άσκηση ενισχύει την παραγωγή ενδορφινών και σεροτονίνης, «ορμονών της χαράς» που συμβάλλουν στη βελτίωση της διάθεσης. Όμως ο χορός προσφέρει κάτι περισσότερο: συνδυάζει τη μουσική, τον ρυθμό και τη συναισθηματική έκφραση. Η μουσική ενεργοποιεί τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενώ η ρυθμική κίνηση βοηθά στη συγκέντρωση στο «εδώ και τώρα», απομακρύνοντας το νου από επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις.
Επιπλέον, ο χορός είναι βαθιά κοινωνική δραστηριότητα. Όταν συμμετέχεις σε ένα μάθημα, μια ομάδα ή ακόμη και σε μια αυθόρμητη στιγμή με φίλους, δημιουργείται ένα αίσθημα κοινότητας. Η αίσθηση ότι δεν είσαι μόνος, ότι ανήκεις κάπου και ότι μπορείς να συνδεθείς μέσα από την κίνηση, είναι από μόνη της θεραπευτική. Σύμφωνα με άρθρο του National Geographic (2023), η κοινωνική διάσταση του χορού παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση των επιπέδων στρες και στην αύξηση των συναισθημάτων χαράς και αποδοχής.
Ακόμη και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το σώμα μας αλλάζει. Η κατάθλιψη συχνά κάνει το σώμα να «βαραίνει», να χάνει τη φυσική του ζωτικότητα. Ο χορός, αντίθετα, φέρνει το άτομο ξανά σε επαφή με το σώμα του μέσα από τη ροή, τη στάση και την αναπνοή, ανακτάται η αίσθηση της παρουσίας και της ενέργειας. Η UCLA Health σε πρόσφατη μελέτη (2024) διαπίστωσε ότι ακόμη και ο ελεύθερος χορός, χωρίς συγκεκριμένη χορογραφία, μπορεί να αυξήσει την επίγνωση του σώματος και να μειώσει το άγχος σε ποσοστό έως και 96% των συμμετεχόντων.
Φυσικά, δεν χρειάζεται να είσαι επαγγελματίας χορευτής. Μπορείς να ξεκινήσεις με λίγα λεπτά χορού στο σπίτι, μόνος ή με φίλους, επιλέγοντας μουσική που σε εμπνέει. Σημασία δεν έχει η τελειότητα, αλλά η συνέπεια και η πρόθεση να κινηθείς. Αν έχεις τη δυνατότητα, μια τάξη χορού με ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις άνετα μπορεί να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τα αποτελέσματα. Και αν ήδη λαμβάνεις ψυχοθεραπευτική ή φαρμακευτική αγωγή, ο χορός μπορεί να λειτουργήσει ως εξαιρετική συμπληρωματική δραστηριότητα.
Ο χορός δεν αντικαθιστά την επαγγελματική βοήθεια όμως μπορεί να αποτελέσει ένα «αντίβαρο» στην καθημερινότητα, μια μικρή προσωπική επανάσταση απέναντι στη στασιμότητα της κατάθλιψης. Είναι ένας τρόπος να θυμηθείς ότι το σώμα σου μπορεί ακόμη να κινείται, να νιώθει, να εκφράζεται. Και αυτή η συνειδητοποίηση από μόνη της είναι ένα πρώτο, σπουδαίο βήμα προς τη θεραπεία.
Ο χορός δεν είναι μόνο ρυθμός και διασκέδαση. Είναι ένας φυσικός τρόπος αυτοθεραπείας, που ξυπνά τη χαρά και σε βοηθά να επανασυνδεθείς με τον εαυτό σου. Αν νιώθεις ότι η διάθεσή σου «πέφτει», δοκίμασε να χορέψεις. Ίσως δεν λύσει όλα σου τα προβλήματα αλλά μπορεί να σου θυμίσει ότι μέσα σου υπάρχει ακόμη ζωή που περιμένει να εκφραστεί.
