Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα τον δεύτερο τόμο της έκθεσης «Health Behaviour in School-aged Children» (HBSC), που εξετάζει τον εκφοβισμό και τη βία στους εφήβους σε 44 χώρες της Ευρώπης. Αν και τα γενικά ποσοστά του σχολικού εκφοβισμού παρέμειναν σταθερά από το 2018, ο διαδικτυακός εκφοβισμός αυξήθηκε, τροφοδοτούμενος από την ψηφιοποίηση των σχέσεων των νέων, με σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή τους.

Η έκθεση αποκαλύπτει ότι περίπου το 6% των εφήβων παραδέχονται πως εκφοβίζουν άλλους στο σχολείο, με τα αγόρια (8%) να είναι πιο επιρρεπή από τα κορίτσια (5%). Παράλληλα, το 11% των εφήβων δηλώνουν θύματα εκφοβισμού στο σχολείο, χωρίς διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.

Στον κυβερνοχώρο, το 12% των εφήβων παραδέχονται ότι εκφοβίζουν άλλους, με τα αγόρια (14%) να ξεπερνούν τα κορίτσια (9%). Αυτά τα ποσοστά έχουν αυξηθεί σε σχέση με το 2018. Στο ίδιο διάστημα, ο αριθμός των θυμάτων διαδικτυακού εκφοβισμού έχει επίσης αυξηθεί, με το 15% των εφήβων να δηλώνουν ότι έχουν υποστεί διαδικτυακό εκφοβισμό, με τα ποσοστά να είναι σχεδόν ισοδύναμα μεταξύ αγοριών (15%) και κοριτσιών (16%).

Ενδιαφέρον προκαλεί και η καταγραφή της σωματικής βίας, όπου 1 στους 10 εφήβους έχει συμμετάσχει σε καυγά, με τα αγόρια (14%) να υπερτερούν έναντι των κοριτσιών (6%).

Ορισμένα από τα βασικά ευρήματα περιλαμβάνουν τα εξής.

• Εκφοβισμός άλλων στο σχολείο. Κατά μέσο όρο 6% των εφήβων εμπλέκονται σε εκφοβισμό άλλων στο σχολείο. Η συμπεριφορά αυτή είναι πιο διαδεδομένη μεταξύ των αγοριών (8%) σε σύγκριση με τα κορίτσια (5%).
• Εκφοβισμός στο σχολείο. Περίπου το 11% των εφήβων έχει πέσει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο, χωρίς να υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.
• Εκφοβισμός άλλων στον κυβερνοχώρο. Περίπου 12% (1 στους 8) των εφήβων αναφέρουν ότι εκφοβίζουν άλλους στον κυβερνοχώρο. Τα αγόρια (14%) είναι πιο πιθανό να αναφέρουν διαδικτυακό εκφοβισμό από ό,τι τα κορίτσια (9%). Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό αντανακλά αύξηση από το 2018, με τα αγόρια να έχουν αυξηθεί από το 11% και τα κορίτσια από το 7%.
• Το να δέχονται εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο. Το 15% των εφήβων (περίπου 1 στους 6) έχει βιώσει διαδικτυακό εκφοβισμό, με τα ποσοστά να ευθυγραμμίζονται στενά μεταξύ αγοριών (15%) και κοριτσιών (16%). Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση από το 2018, από 12% σε 15% για τα αγόρια και από 13% σε 16% για τα κορίτσια.
• Σωματικοί καυγάδες, 1 στους 10 εφήβους έχει εμπλακεί σε σωματικές συμπλοκές, με αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των δύο φύλων: 14% των αγοριών έναντι 6% των κοριτσιών.

Τάσεις και λύσεις ειδικά για τα δύο φύλα

Τα στοιχεία αυτά φανερώνουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις που πρέπει να υιοθετηθούν για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού στα δύο φύλα. Τα αγόρια χρειάζονται παρεμβάσεις που επικεντρώνονται στην καλύτερη διαχείριση της επιθετικότητας και των συναισθημάτων τους, ενώ τα κορίτσια, ιδίως λόγω της αύξησης του διαδικτυακού εκφοβισμού, χρειάζονται προγράμματα που θα ενισχύσουν την ψηφιακή ασφάλεια και την ενσυναίσθηση.

Εκφοβισμός στον κυβερνοχώρο: μια αυξανόμενη ανησυχία

Η αύξηση του διαδικτυακού εκφοβισμού είναι ανησυχητική, καθώς ο διαδικτυακός εκφοβισμός επηρεάζει όχι μόνο το σχολικό περιβάλλον αλλά και την προσωπική ζωή των νέων, ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Τα δεδομένα δείχνουν την ανάγκη για άμεσες δράσεις από εκπαιδευτικούς, γονείς και πολιτικούς, για την ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας και της ασφάλειας των νέων.

Η Δρ Joanna Inchley, επικεφαλής της μελέτης HBSC, επισημαίνει ότι «ο ψηφιακός κόσμος, αν και προσφέρει πολλές ευκαιρίες, φέρνει επίσης νέες προκλήσεις όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός, και χρειαζόμαστε συνολικές στρατηγικές για την προστασία της ψυχικής υγείας των νέων».

Ο Δρ Hans Henri P. Kluge, Διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, πρόσθεσε: «Ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την υγεία και την ευημερία των νέων. Είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρέπει να δράσουμε για να προστατεύσουμε τα παιδιά μας».

Με στόχο την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, ο ΠΟΥ/Ευρώπη κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα έγγραφο θέσεων που απευθύνεται στις κυβερνήσεις, καλώντας τις να συνεργαστούν με τις τεχνολογικές εταιρείες για τη διασφάλιση υγιών διαδικτυακών περιβαλλόντων για τα παιδιά.

Κινητοποίηση των ενδιαφερομένων μερών για παρεμβάσεις βασισμένες σε στοιχεία

Τα ευρήματα της έκθεσης υπογραμμίζουν την ανάγκη για στοχευμένες και άμεσες παρεμβάσεις, με σκοπό να βελτιωθεί η υγεία και η ευημερία των νέων. Σύμφωνα με τη Δρ Inchley, «χρειάζονται πολιτικές που θα προάγουν την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και την ανθεκτικότητα στους εφήβους, για να δημιουργήσουμε ασφαλή περιβάλλοντα ανάπτυξης».

Σχετικά με τη μελέτη Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)

Η ολοκληρωμένη διεθνής έκθεση βασίζεται σε δεδομένα από περισσότερους από 279 000 νέους σε 44 χώρες και περιοχές, ενώ ο δεύτερος τόμος της παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον εκφοβισμό, τον διαδικτυακό εκφοβισμό και τις σωματικές μάχες. Η μελέτη HBSC είναι μια διακρατική ερευνητική μελέτη που διεξάγεται σε συνεργασία με τον ΠΟΥ/Ευρώπη. Διεξάγεται κάθε 4 χρόνια και έχει ως στόχο να αποκτήσει γνώσεις σχετικά με την υγεία, την ευημερία και το κοινωνικό περιβάλλον των νέων και να ενημερώσει την πολιτική και την πρακτική για τη βελτίωση της ζωής των νέων. Η πιο πρόσφατη έρευνα παρέχει μια ανεκτίμητη πηγή για την κατανόηση των συμπεριφορών υγείας και των αποτελεσμάτων των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ετών.

ΠΗΓΗ: WHO