Στα social media και στα μέσα ενημέρωσης ακούμε συχνά ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ανθυγιεινά ή ακόμη και επικίνδυνα. Σίγουρα, μια διατροφή γεμάτη με υπερ-επεξεργασμένα προϊόντα οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση θερμίδων, αλατιού, ζάχαρης και πρόσθετων. Όμως δεν ισχύει ότι όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ίδια – ούτε ότι όλα είναι «κακά». Το μυστικό κρύβεται στην ετικέτα όπως αναλύει η Clare Collins στο theconversation

Οι κατηγορίες επεξεργασίας τροφίμων

Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν την ταξινόμηση NOVA, που χωρίζει τα τρόφιμα σε 4 ομάδες:

1. Μη επεξεργασμένα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα: λαχανικά, φρούτα, κρέας, ψάρια, όσπρια, γάλα, αυγά, βότανα και ξηροί καρποί.
2. Μαγειρικά συστατικά: λάδι, ζάχαρη, μέλι.
3. Επεξεργασμένα τρόφιμα: κονσερβοποιημένα λαχανικά ή φρούτα, ψωμί με απλά συστατικά, τυρί, παστά ψάρια. Μπορούν να γίνουν και στο σπίτι.
4. Υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα: βιομηχανικά προϊόντα με πολλά πρόσθετα, όπως μπισκότα, έτοιμα γεύματα, αναψυκτικά με ζάχαρη, επεξεργασμένα κρέατα, δημητριακά με γλυκαντικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και στην 4η κατηγορία υπάρχουν διαφορές. Ορισμένα δημητριακά με εμπλουτισμένες βιταμίνες ή κάποια γαλακτοκομικά μπορούν να έχουν ουδέτερη ή ακόμη και θετική επίδραση στην υγεία.

Γιατί μας ανησυχούν τα υπερ-επεξεργασμένα;

Η υπερβολική κατανάλωση σχετίζεται με παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιαγγειακά και ακόμη και με ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη. Έρευνες έδειξαν ότι όσοι καταναλώνουν τα περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν:

• 20% μεγαλύτερο κίνδυνο παχυσαρκίας ή διαβήτη,
• 25% μεγαλύτερη πιθανότητα έκπτωσης στη νεφρική λειτουργία,
• 40% μεγαλύτερη πιθανότητα για ψυχικές διαταραχές.

Επιπλέον, τα πολλά πρόσθετα, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται μεταξύ τους, έχουν δημιουργήσει ανησυχίες για πιθανές «κοκτέιλ» επιδράσεις στην υγεία. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ορισμένοι γαλακτωματοποιητές μπορεί να επηρεάζουν την υγεία του εντέρου και να αυξάνουν τον κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων.

Τι να προσέχεις στις ετικέτες;

• Διάβασε τα συστατικά: προτίμησε προϊόντα με λίγα και αναγνωρίσιμα συστατικά.
• Δες τα πρόσθετα: μπορεί να αναγράφονται με όνομα ή αριθμό. Όσο λιγότερα, τόσο καλύτερα.
• Σύγκρινε προϊόντα: χρησιμοποίησε εφαρμογές όπως το Open Food Facts, που δείχνουν βαθμολογία επεξεργασίας, θρεπτικής αξίας και περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
• Σκέψου τη συχνότητα κατανάλωσης: τρόφιμα που τρως συχνά αξίζουν περισσότερη προσοχή στην επιλογή.

Τελικά, η επεξεργασία από μόνη της δεν είναι «κακή». Υπάρχουν προϊόντα που προσφέρουν ασφάλεια, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μείωση της σπατάλης τροφίμων. Το κλειδί είναι η σωστή επιλογή και το μέτρο.